پایتخت معنوی جهان اسلام
سامانه فیش های تبلیغی ما
پایتخت معنوی جهان اسلام
سامانه فیش های تبلیغی ماحتی وهابیون هم رساله ذهبیه امام رضا علیه السلام را قبول دارند :
حتی وهابیون هم رساله ذهبیه را قبول دارند
محمد بیدارمنش : اگر چه شخصیت ائمه معصوم(ع) ابعاد متفاوتی دارد اما بعد فرهنگی شخصیت این بزرگواران از ابعاد دیگر برجسته تر و همواره مورد تاکید و پردازش متفکران و اندیشمندان قرار گرفته است.
یکی از دلایل برجستگی بعد فرهنگی شخصیت جامع امامان معصوم(ع)، محدودیت و محرومیت این بندگان منتخب خدا از فعالیت سیاسی به خاطر شرایط نامطلوب دوران است که ایشان را از تأثیرگذاری و خدمت به بندگان خدا غافل نکرده و تلاش نموده اند جلوه دیگری از محبت الهی خود را به صورت مذهبی، فرهنگی بروز دهند و جوامع اسلامی را از برکت وجودیشان بهره مند نمایند؛ در ارتباط با تأثیرات فرهنگی هجرت هشتمین ستاره تابناک آسمان امامت حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) به خراسان با دکتر «عصام العماد» گفتگو کردیم:
*همانطور که می دانید شرایط فرهنگی دوران امام رضا(ع) و عصر عباسیان در آن دوران ویژگی های خاصی داشت و رشد علمی اسلام به برکت فعالیتهای صادقین(ع) به حد مطلوب رسیده بود؛ جمع بندی شما ازشرایط فرهنگی دوران امام رضا(ع) چیست؟
**اسلام همواره به پیشرفت علوم و دانش اهمیت می داد و در دوران همه ائمه(ع) ما شاهد پیشرفت و رشد علمی مختص دوران با توجه به شرایط فرهنگی، سیاسی هستیم و این بزرگواران همواره به نقش خود در پیشرفت علوم واقف بوده و سهم خود را ادا می کردند، دوران امام رضا(ع) نیز ویژگی ها و شرایط خاص خود را داشت و ایشان با وجود برخی پیشامدهای سیاسی از انجام وظایف فرهنگی و علمی خود غافل نبودند
قیامهای مکرر فرزندان امام حسن و امام حسین(ع) برای احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در دوران امام رضا(ع) و حتی قبل از آن یکی از ویژگی های دوران امامت امام رضا(ع) است که ما در کتاب «مقاتل الطالبیین» ابوالفرج اصفهانی می خوانیم.
اما ویژگی اصلی دوران امام رضا(ع) تلاش منصور دوانیقی و سایر خلفای معاصر دوران ایشان برای مذهب سازی است و اینکه تلاش کنند مذهبی بر ضد مذهب اهل بیت(ع) و در مقابل آن درست کنند و همواره این تلاش از سوی منصور و پس ازاو فرزندانش بخصوص مأمون ادامه داشت تا بتوانند با ایجاد یک مذهب به عنوان جایگزین مذهب شیعه که نمادهای انقلابی و حقجویانه داشت آن را تضعیف کرده و مسلمانان را به سمت مذاهب انحرافی دیگر سوق دهند، پس ایجاد مذاهب انحرافی شاید مهمترین وجه فرهنگی دوران امامت امام رضا(ع) بود تا سدی درمقابل گسترش مکتب اهل بیت(ع) و اسلام واقعی و ناب محمدی شود.
*در این شرایط مدیریت امام رضا(ع) در حوزه فرهنگ چگونه است؟
**یکی از کارهای مهم امام برای برون رفت از این وضعیت فرهنگی، خروج ایشان از مدینه به سمت طوس به منظور جایگاه ولایتعهدی و رهبری سیاسی است، اگر چه پذیرش این جایگاه از سوی ایشان با اکراه صورت گرفت اما ایشان با تدبیر خاص امامت و رهبری، این تهدید را به فرصتی برای مذهب تشیع و اسلام ناب تبدیل کردند.
یکی از سیاستهای ائمه(ع) همواره این بوده که در متن و پایتخت جامعه زندگی کنند، زیرا اگر ایشان در مناطق حاشیه ای زندگی کنند، توطئه دشمنان برای حذف مکتب اهل بیت(ع) محقق می شود، ولی حضور امام رضا(ع) در خراسان و در کنار مأمون عباسی، بهترین فرصت برای ایشان و مکتب اهل بیت(ع) است و با وجود امام رضا(ع) در کنار مأمون عباسی و با توجه به اینکه علمای بزرگ اسلام از مذاهب متعدد در کنار مأمون عباسی هستند و وجود امام رضا(ع) و اعلان حضور ایشان، مهمترین رسانه تبلیغی برای مکتب اهل بیت است و توطئه منصور برای ایجاد مذهب رقیب و از میدان خارج کردن تشیع با این اقدام هوشمندانه امام رضا(ع) خنثی شد، ضمن اینکه از تاثیرات حضور امام می توانیم به نامه پزشکی امام رضا(ع) معروف به «الرساله الذهبیه» یا طب الرضا(ع) اشاره کنیم.
اگر امام در مدینه این نامه را نوشته بود، اکنون حداکثر این نامه فقط در متون مخصوص مکتب تشیع یافت می شد و شناختی از این اثر مهم علمی در مذاهب اسلامی دیگر نبود ولی چون این نامه در کاخ مأمون معتبر شده و در حضور پزشکان بزرگ ایرانی و غیر ایرانی خوانده شد و از لحاظ آکادمیک پزشکان زمان امام رضا(ع) این نامه را تأیید کردند و حتی مأمون دستور نوشتن این نامه با طلا را داد، این کتیبه جایگاه بین المللی پیدا کرده و حتی در مذهب وهابیت این نامه معتبر بوده و در عربستان چاپ شده است و ما در زمان قدیم هیچ کتاب پزشکی معتبری جز این کتاب نداریم. من مطمئنم اگر امام رضا(ع) از مدینه به سمت خراسان حرکت نمی کرد، مثل بسیاری از نامه های بقیه امامان که شافعی ها، حنفی ها و وهابیت قبول ندارند، آثار و نوشته های ایشان نیز از بین می رفت.
از دیگر وجوه سیاستهای امام رضا(ع) اطلاع رسانی ایشان است که در طول مسیر حرکت به سمت طوس در منابر و بیانات مختلف از ایشان ثبت شده است و نکته دیگری که باید بدان توجه کرد این است که همین حضور امام در کنار مأمون که مهمترین شخصیت سیاسی و حکومتی اسلام در آن دوران بود و جنبه بین المللی داشت، خود تبلیغی بزرگ برای مکتب اهل بیت(ع) وموجب توجه جهانیان و میهمانان بین المللی می شد.
بخش دیگر مدیریت فرهنگی امام رضا(ع) که باعث ترویج مذهب اهل بیت(ع) شد مناظرات علمی ایشان بود که اگر امام در مدینه می ماند، محقق نمی شد، زیرا شخصیتهای درجه یک مسیحی، زردشتی ومذاهب دیگر فقط کنار مأمون حضور داشتند و رهبر سیاسی معمولا بیشتر مورد توجه است و یکی از اغراض مهم امام رضا(ع) برای این سفر با وجود اکراهی بودن، تبلیغ مکتب پدران خود بخصوص مکتب امام صادق(ع) وامام باقر(ع) بود و زحمات علمی این دو امام و سایر ائمه(ع) با وجود امام رضا(ع) در کنار مأمون جهانی شد.
*ایشان در گسترش مکتب تشیع در ایران چه نقشی ایفا می کند؟
** نقش امام رضا(ع) در ترویج و گسترش مکتب تشیع در ایران و سایر نقاط اسلامی غیرقابل انکار است و تاریخ هم گواه این مطلب است که در زمان مأمون، خیلی از مذاهب اسلامی، امام رضا(ع) را به امامت قبول نداشتند، چون شناختی از ایشان نداشتند و پس از کوچ ایشان به سمت خراسان و قرار گرفتن ایشان در کاخ مأمون، مذاهب اسلامی غیر شیعه نسبت به شخصیت ایشان شناخت پیدا کرده و معتقد به امامت او شدند و عده زیادی از مردم در خراسان هم با دریافت آموزه های تحت تعالیم ایشان، شیعه شدند و مکتب اهل بیت(ع) در خراسان و سپس در سراسر ایران گسترش یافت.
همچنین در تاریخ داریم که مذاهب انقلابی از جمله زیدیه که معتقد به قیام مسلحانه بودند، قبل از آمدن امام رضا(ع) امامت او را قبول نداشتند، اما وقتی امام به خراسان آمد، او را به عنوان رهبر سیاسی مذهبی خود پذیرفتند، من در منابع زیدیه دیده ام که آنان به رغم نپذیرفتن امامت امام صادق(ع)، امامت امام رضا(ع) را پذیرفته اند.
*مهمترین برکت این سفرچه بود؟
** هجرت امام رضا(ع) به خراسان حاوی برکات زیادی برای مذهب و پیروان اهل بیت(ع) بود. آثار پربرکتی چون احادیث و روایاتی که در طول مسیر و در زمان استقرار در خراسان از ایشان صادر شده مهمترین برکت این سفر است.
