طلبه و دانشجویان علوم دینی سه دسته اند :

طلبه و دانشجویان علوم دینی سه دسته اند :       

قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام طَلَبَةُ هَذَا الْعِلْمِ عَلَى ثَلَاثَةِ أَصْنَافٍ أَلَا فَاعْرِفُوهُمْ بِصِفَاتِهِمْ وَ أَعْیَانِهِمْ صِنْفٌ مِنْهُمْ یَتَعَلَّمُونَ لِلْمِرَاءِ وَ الْجَهْلِ وَ صِنْفٌ مِنْهُمْ یَتَعَلَّمُونَ لِلِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ وَ صِنْفٌ مِنْهُمْ یَتَعَلَّمُونَ لِلْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ فَأَمَّا صَاحِبُ الْمِرَاءِ وَ الْجَهْلِ تَرَاهُ مُؤْذِیاً مُمَارِیاً لِلرِّجَالِ فِی أَنْدِیَةِ الْمَقَالِ وَ قَدْ تَسَرْبَلَ بِالتَّخَشُّعِ وَ تَخَلَّى مِنَ الْوَرَعِ فَدَقَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا حَیْزُومَهُ وَ قَطَعَ مِنْهُ خَیْشُومَهُ أَمَّا صَاحِبُ الِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ فَإِنَّهُ یَسْتَطِیلُ عَلَى أَشْبَاهِهِ مِنْ أَشْکَالِهِ وَ یَتَوَاضَعُ لِلْأَغْنِیَاءِ مِنْ دُونِهِمْ فَهُوَ لِحُلْوَانِهِمْ هَاضِمٌ وَ لِدِینِهِ حَاطِمٌ فَأَعْمَى اللَّهُ مِنْ هَذَا بَصَرَهُ وَ قَطَعَ مِنْ آثَارِ الْعُلَمَاءِ أَثَرَهُ وَ أَمَّا صَاحِبُ الْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ تَرَاهُ ذَا کَآبَةٍ وَ حُزْنٍ قَدْ قَام‏ اللَّیْلُ فِی حِنْدِسِهِ وَ قَدِ انْحَنَى فِی بُرْنُسِهِ یَعْمَلُ وَ یَخْشَى خَائِفاً وَجِلًا مِنْ کُلِّ أَحَدٍ إِلَّا مِنْ کُلِّ فَقِیهٍ مِنْ إِخْوَانِهِ فَشَدَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا أَرْکَانَهُ وَ أَعْطَاهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَمَانَه‏

حضرت امیرمؤ منان علی علیه السلام فرمود: طالبان و دانشجویان علوم دینی و دانشمندان بر سه دسته اند، آنها را با نشانه ها و شخصیت هایشان بشناسید. یک دسته دانش را برای خودنمائی و جهالت ورزی و بحث و جدل می آموزند.
دسته دوم برای گردن کشی و فریب دادن مردم تحصیل می کنند.
و دسته سوم برای فهمیدن و تعقل و تدبر و برای خردمند شدن.
اما نشانه خودنما و بحث و جدل کننده و جهالت ورز این است که می بینی مردم را اذیت و آزار می دهد و به مجادله می پردازد ظاهری خدا ترس دارد ولی دلش از ورع و تقوی تهی و خالی است، خدا کمرشان را بشکند و بینی اش را ببرد.
و اما گردنکش و عوام فریب بر همردیفان و همقطاران خود، پیش دستی و گردن فرازی می کند و در برابر ثروتمندان فروتنی و کوچکی می نماید، شیرینی و حلوای آنان را می خورد و دین خود را می فروشد، خدا از این راه چشمش را کور کند و از میان دانشمندان ریشه اش را بکند. و اما نشانه آن فقیه فهمیده و خردمند این است که او را اندوهناک و غمگین می بینی و در تاریکی شب بکار عبادت می پردازد در شب با  کلاه مخصوص عبادت‏ کمر اطاعت در برابر حق خم نموده با همه اطاعت و بندگى از خداوند هراسناک است و جز با برادران دینى و فهمیده از همه ترسناک و کناره گیر است خداى پایه چنین دانشمندى را استوار کند و در روز رستاخیز آسوده خاطرش فرماید.

-------------------------

الخصال، ج‏1، ص:      -     194أمالی الصدوق، ص: 629 -   بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏2، ص: 46    -   الحیاة با ترجمه احمد آرام، ج‏2، ص: 530

روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج‏1، ص: 9